Halkı Zor Günler Bekliyor: Yeni Tasarruf Paketi Yolda

Avusturya’da hükümetin hazırladığı yeni tasarruf paketi, özellikle belediyeleri ve eyaletleri ciddi ölçüde etkileyecek. Kamu harcamalarının azaltılması hedeflenirken, uzmanlar bu durumun vatandaşların günlük yaşamına da yansıyacağını ve ciddi kesintilerin yaşanacağını öngörüyor. Ücretsiz havuz keyfi ya da yerel buz pateni pistine gitmek artık eskisi kadar kolay olmayabilir.

Hükümetin Planı: 6,4 Milyar Euro’luk Tasarruf

Maliye Bakanı Markus Marterbauer (SPÖ), Salı günü Ulusal Meclis’te hükümetin mali planını sundu. 2024 yılı içinde 6,4 milyar Euro tasarruf yapılması hedefleniyor. 2025’te bu miktara 2,3 milyar Euro daha eklenecek. Halihazırda, iklim bileti fiyatları arttı, aile yardımları artık enflasyona göre otomatik güncellenmeyecek. Ancak asıl büyük etkiler henüz ortaya çıkmadı.

Belediyeler ve Eyaletler de Harcamalarını Kısacak

Sorun sadece merkezi hükümette değil. Eyaletler, belediyeler ve sosyal güvenlik kurumları da büyük harcamalar yaptı. Bu yıl sosyal güvenlik sisteminde reformlar başlatıldı. Temmuz ayından itibaren emeklilerin sağlık sigortası primleri artacak ve bu durum yıl içinde 600 milyon Euro ek gelir sağlayacak. 2026’da bu miktarın 1,2 milyar Euro olması bekleniyor. Ayrıca hastaların ambulans kullanımı gibi hizmetlerde artık katkı payı ödemesi gerekiyor.

Steiermark Eksiye Düştü

Sosyal güvenlik kurumlarının bu yıl bütçesini dengelemesi hedeflenirken, eyaletler ve belediyeler hala açık veriyor. Ancak bu durum değişecek. Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı bütçe planına göre, 2025’ten itibaren yerel idarelerin bütçe açıkları azaltılacak. Bu yıl belediyeler ve eyaletler, ülke ekonomisinin yüzde 1’i kadar borçlanacak. 2027’ye kadar bu oran yüzde 0,4’e düşürülecek. Bu da yaklaşık 2,5 milyar Euro’luk tasarruf anlamına geliyor.

Bu kapsamda federal tasarruf paketine ek olarak yerel düzeyde de bir bütçe kısıtlaması gündeme gelecek. Tek istisna: zaten bir süredir tasarruf uygulamalarına başlayan Yukarı Avusturya (Oberösterreich).

Geçen yıl yalnızca eyaletler (Viyana hariç) toplamda 2 milyar Euro yeni borç yaptı. Bu borcun büyük kısmı 526 milyon Euro ile Steiermark eyaletinden geldi. Hemen ardından Aşağı Avusturya (Niederösterreich) yer aldı. Viyana ise 1,6 milyar Euro’luk yeni borç yükü altına girdi. Viyana dışındaki belediyelerin neredeyse yarısı da bütçe açığı veriyor. Özellikle büyük şehirler ve çok küçük yerleşim yerleri ciddi mali sorunlar yaşıyor.

Paralar Nereye Gitti?

Belediyeler ve eyaletlerin gelirleri, merkezi hükümet tarafından toplanan vergilerin yeniden dağıtımıyla yani “mali eşitleme sistemi” ile sağlanıyor. 2024 yılında bu kurumlara toplamda 36 milyar Euro aktarılacak. Buna ek olarak, geleceğe yatırım fonu kapsamında okul öncesi eğitim gibi alanlara destek veriliyor. Ayrıca sağlık ve altyapı projelerine yönelik 3,2 milyar Euro’luk ek ödeme yapılacak.

Ancak bu destekler bile artan giderleri karşılamaya yetmiyor. Özellikle personel maaşları (eyalet öğretmenleri), altyapı bakım masrafları, sağlık ve bakım harcamaları ciddi bütçe açıklarına yol açıyor.

Uzmanlar Derin Kesintiler Bekliyor

Kamu yönetimi uzmanı Karoline Mitterer’a göre, hizmet alımlarında yapılacak küçük tasarruflar ya da enflasyonun üzerinde artırılacak harçlar bu açıkları kapatmaya yetmeyecek. Daha derin kesintiler kaçınılmaz. Mitterer, “Belediyeler bütçelerini dengelemek için yerel kamu hizmetlerini azaltacak” diyor. Bu da, yüzme havuzları, kültürel etkinlikler ve itfaiye festivalleri gibi kamusal alanlara ayrılan kaynakların azalması anlamına geliyor.

Belediyeler gelir artırmakta oldukça sınırlı imkanlara sahip. Toprak vergisi gibi kalemlerin oranı merkezi hükümet tarafından belirleniyor ve değişmedi.

Yönetimsel giderleri düşürmek adına bazı yapısal birleşmeler gündeme gelebilir. Örneğin küçük belediyelerde inşaat ofisleri birleştirilebilir. Ancak küçük yerleşimler zaten mühendislik hizmetlerini dışarıdan alıyor. Eyaletler ise destekleri azaltabilir, hastaneleri yeniden yapılandırabilir veya bazı hizmetleri kaldırabilir.

Ancak öncelikle, federal hükümet ve eyaletlerin bu konsolidasyon sürecinde nasıl bir yol izleyecekleri konusunda anlaşmaları gerekiyor. Şu anda yalnızca Maliye Bakanlığı’nın önerileri mevcut. Görüşmelerin Haziran ayında başlaması planlanıyor.