Portekiz’de Aşırı Sağ Zafer Kazandı Ama İstikrar Sağlanamadı
Portekiz’de yapılan erken genel seçimlerde sağcı partiler zafer kazandı. Ancak bu sonuç, ülkede beklenen siyasi istikrarı sağlamaya yetmedi. Muhafazakâr ittifak Aliança Democrática (AD), Başbakan Luís Montenegro liderliğinde seçimden birinci çıktı. AD, oyların %32,7’sini alarak mecliste 89 sandalye kazandı. Bu sayı, geçen yıla göre 9 sandalye daha fazla.
Sosyalistler Tarihi Bir Yenilgi Aldı
Ana muhalefet partisi Sosyalist Parti (PS) ve lideri Pedro Nuno Santos, %23,4 oyla tarihi bir yenilgi yaşadı. PS, sadece 58 milletvekili çıkarabildi – bu da önceki seçimlere göre 20 sandalye kaybı anlamına geliyor. PS, yalnızca 1985 ve 1987 yıllarında daha kötü sonuçlar elde etmişti. Santos, seçim gecesi yarısı geçmeden istifasını açıkladı.
Seçim sonuçlarının belli olduğu dakikalarda PS, aşırı sağcı Chega partisinin gerisine düşme riskiyle karşı karşıyaydı. Chega, lideri André Ventura ile büyük bir atılım yaparak %22,6 oy aldı ve PS ile aynı sayıda milletvekili (58) çıkardı. Chega, PS’den sadece 52.000 oy eksik aldı.
Üç Yılda Üç Seçim
Erken seçimler, Başbakan Montenegro’nun mart ayında yapılan güven oylamasını kaybetmesiyle zorunlu hale gelmişti. Montenegro’nun ailesine ait şirketlerin karıştığı yolsuzluk iddiaları, krizin fitilini ateşlemişti. Bu, Portekiz’de son üç yılda yapılan üçüncü genel seçim oldu. Tüm bu seçim yorgunluğuna rağmen halk sandığa gitmekte tereddüt etmedi. Katılım oranı %64,3 ile geçtiğimiz yıla göre 4 puan daha yüksek gerçekleşti.
Seçimin galibi olan Montenegro, önceki dönemde azınlık hükümetiyle, PS’nin desteğiyle iktidarda kalmıştı. Ancak şimdi kazandığı 89 sandalye, çoğunluk için yeterli değil. Hükümet kurmak için 116 milletvekiline ihtiyaç var. Seçim gecesi yaptığı konuşmada Montenegro, “Halk başka bir hükümet ya da başbakan istemiyor. Bize ülkeyi yönetme fırsatı verilmeli,” dedi. Ayrıca, PS ile arasındaki oy farkının 51.000’den yarım milyona çıkmasını kutladı.
Aşırı Sağdan Yükselen Tehdit: Chega
AD’nin Chega ile koalisyon kurması, mecliste mutlak çoğunluk sağlayabilir. Ancak Montenegro, seçim süresince aşırı sağla ittifakı kesin bir dille reddetti. Yine de seçim kampanyasında Chega’nın söylemlerine yaklaştı; toplu sınır dışı etmeler ve güvenlik önlemlerinin artırılmasını vadetti.
Chega lideri Ventura, seçim sonucunu coşkuyla kutladı. “Artık iktidar olabiliriz,” diyen Ventura, partisinin hem komünistleri hem de sosyalistleri geçtiğini belirtti. Ayrıca sol bloku “sildiğini” ve 50 yıllık iki partili sistemi “bitirdiğini” iddia etti. Bu seçimde Montenegro’ya koalisyon teklifi sunmadı. Hedefinin, AD’yi geçerek birinci parti olmak olduğunu vurguladı.
İstikrar Hâlâ Uzak
Ventura, destekçilerine hitaben yaptığı konuşmada, son 50 yıl boyunca “rejim tarafından aşağılanan” insanlar adına konuştuğunu belirtti. Bu sözleri, 1974’teki Karanfil Devrimi’ne ve onun kurduğu demokratik düzene açık bir meydan okumaydı. Ventura, “Bugünden itibaren Portekiz eskisi gibi olmayacak,” dedi. Chega, sadece altı yıl önce %1,3’lük oy oranına sahipti.
Bu sonuçlar, Portekiz’in siyasi istikradan hâlâ çok uzak olduğunu bir kez daha gösterdi. Montenegro, bir yandan yeni bir azınlık hükümeti için çözüm ararken, diğer yandan ailesinin yönettiği Spinumviva adlı şirketin, başbakanlık makamından faydalandığı iddialarıyla yüzleşiyor. Sol partiler, mecliste konuyla ilgili araştırma komisyonu kurulmasında ısrarcı. Aynı zamanda savcılık da konuyu incelemeye devam ediyor.
