Sanat Koleksiyonunda Miras Anlaşmazlığı

Bir sanat meraklısının ölümünden sonra geriye bıraktığı değerli koleksiyon, Avusturya’da hukuki tartışmalara yol açtı. Eşinin yaşadığı evde bulunan yüzlerce tablo ve sanat eseri, miras sürecinde kime ait sayılmalı sorusu, en üst mahkemeye kadar taşındı.

Olayın Arka Planı

2017 yılında hayatını kaybeden ünlü bir Avusturyalı sanat uzmanı ve koleksiyoner, yıllar boyunca büyük bir tutku ile sanat eserleri toplamıştı. Bu eserleri sadece kişisel zevki için değil, aynı zamanda yatırım ve kazanç elde etmek amacıyla da ediniyordu.

Sanatçı zaman zaman koleksiyonun bazı parçalarını satıyor, aynı zamanda eserlerini geniş kitlelere tanıtmak için müzelerde, sergilerde ve evinde sergiliyordu. Sadece salonunda 50’den fazla, koridorda ise yaklaşık 80 tablo asılıydı. Ayrıca 70’e yakın eser de evin farklı alanlarında depolanmıştı.

Vorausvermächtnis ve Hukuki Çerçeve

Avusturya Medeni Kanunu’na göre “Vorausvermächtnis” olarak bilinen düzenleme, eşlerden birinin vefat etmesi durumunda sağ kalan eşe, evde yaşamaya devam etme hakkı tanıyor. Bunun yanında mobilyalar, ev eşyaları, mutfak gereçleri gibi gündelik kullanım eşyaları da otomatik olarak sağ kalan eşe bırakılıyor. Ancak bu hak, değerli sanat eserlerini de kapsar mı?

Mahkeme Kararı: Dekorasyon mu, Yatırım mı?

Davada, sanat koleksiyonunun evin dekorasyonu için kullanılan parçalarının “Vorausvermächtnis” kapsamında olduğu kabul edildi. Örneğin çatal-bıçak takımları, küçük heykeller veya dekoratif objeler bu kapsama girdi.

Ancak yüksek değerli tablolar, yatırım amacıyla edinilmiş koleksiyon parçaları olarak değerlendirildi. Avusturya Yüksek Mahkemesi (OGH), bu eserlerin mirasın bir parçası olduğunu ve yalnızca eşe değil, tüm mirasçılar arasında paylaşılması gerektiğine hükmetti.

Uzman Görüşü

Erbrecht uzmanı avukat Christoph Kerres kararı şöyle değerlendirdi:
“Yüksek Mahkeme, sağ kalan eşin yalnızca ev eşyalarıyla birlikte, dekoratif amaçlı sanat eserlerini de alabileceğini netleştirdi. Ancak değerli tablolar gibi yatırım amaçlı eserler diğer mirasçılarla paylaşılmalıdır.”

Bu karar, Avusturya’daki miras hukukunda sanat koleksiyonlarının dekorasyon ile yatırım aracı arasındaki farkını ortaya koyarak önemli bir emsal oluşturdu.