Trump’ın Bugüne Kadar Yaptığı “Anlaşmalar”: Tehdit ve Belirsizlik İçeren Çerçeve Metinleri
ABD Başkanı Donald Trump, bahar aylarında ticaret ortaklarını yüksek gümrük tarifeleriyle tehdit ederek “90 günde 90 anlaşma” vaadinde bulunmuştu. Ancak bugüne kadar yalnızca birkaç istisna dışında gerçek ticaret anlaşması niteliğinde adımlar atılmadı. 9 Temmuz olan orijinal müzakere süresi, zaman kazanmak için 1 Ağustos’a ertelendi.
AB ile Yeni Gümrük Çerçevesi
Pazar akşamı Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile yapılan görüşmenin ardından, Trump Avrupa Birliği ile çerçeve niteliğinde bir anlaşma imzaladığını duyurdu. Buna göre, AB ürünlerine uygulanacak genel ithalat vergisi %15 olarak belirlendi. Ancak çelik ve alüminyum ithalatında %50 oranında vergi uygulanmaya devam edecek. Trump’a göre AB, ABD’den daha fazla enerji satın almayı ve ABD’de yüksek tutarda yatırım yapmayı taahhüt etti. Fakat pek çok detay hâlâ belirsizliğini koruyor.
Çin ve Birleşik Krallık ile Süren Görüşmeler
Çin ile olan gerginlikte, karşılıklı uygulanan yüksek tarifeler geçici olarak durduruldu. Bu durum daha çok bir ateşkes niteliği taşıyor. ABD ile Çin arasında müzakereler devam ediyor; bir sonraki süre 12 Ağustos olarak belirlendi. Bu sürenin uzatılması da olası görünüyor.
Trump, Birleşik Krallık ile Mayıs ayı başında bir “anlaşma” yaptığını duyurdu. Anlaşmanın, özellikle tarım ürünleri ihracatında milyarlarca dolarlık artış getireceğini açıkladı. Buna karşılık, İngiltere’den gelen araçlar üzerindeki ABD tarifesi %25’ten %10’a düşürülecek. Ancak bu anlaşma da daha çok bir çerçeve metni niteliğinde. Trump, önümüzdeki Pazartesi İskoçya’da İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile detayları görüşecek.
Japonya ve Endonezya ile Çekişmeli Süreçler
Haftalarca süren müzakereler sonrası, ABD ve Japonya geçtiğimiz hafta bir “anlaşma” yaptı. Japonya, ABD’den gelen ithalatlara %15 oranında vergi uygulamayı kabul etti. Buna karşılık, Japonya ABD’de 550 milyar dolar yatırım yapacak. Ayrıca, Amerikalı otomobil, kamyon ve bazı tarım ürünü üreticilerinin Japon pazarına erişimi kolaylaştırılacak.
ABD hükümetine göre, Endonezya ile de bir anlaşma imzalandı. Endonezya, ABD’den yapılan ithalatlardaki vergilerin büyük kısmını sıfırlamayı kabul etti. Buna karşılık, Endonezya’dan ABD’ye yapılan ihracatlar %19 oranında vergilendirilecek. Vietnam ile ise Temmuz başında yapılan anlaşmayla, ABD tarafından %20 vergi uygulanacağı açıklandı.
Yüzeysel ve Baskıcı Anlaşmalar
Genel olarak, Trump’ın ticaret hamleleri daha çok hızla imzalanmış çerçeve metinleri görünümünde. Gümrük oranları gibi genel başlıklar dışında çoğu detay netleştirilmedi. Bu da uzmanlara göre şaşırtıcı değil: Zira kapsamlı ticaret anlaşmaları normalde yıllar, hatta on yıllar süren müzakereler gerektirir. Birkaç hafta içinde ve yüksek baskı altında yapılan anlaşmaların ciddi sonuçlar doğurması pek mümkün görünmüyor.
