Ukrayna İçin “Barış Planı” İddiaları Gündemde
Cuma akşamı ortaya çıkan haber, Ukrayna savaşı gözlemcileri arasında büyük yankı uyandırdı. ABD merkezli Bloomberg, ABD ve Rusya’nın Ukrayna’da ateşkes sağlamak amacıyla bir plan üzerinde uzlaştığını öne sürdü. Bu iddia, son dönemde Washington ile Moskova arasındaki ilişkilerin oldukça gergin olduğu, hatta ABD’nin yaptırımları artırdığı bir dönemde geldi.
Habere göre, ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gelecek cuma günü Alaska’da bir araya gelecek. Görüşmeyi ilk olarak Trump, Truth Social hesabından duyurdu. Kısa süre sonra Kremlin de teyit etti.
Resmi Onay Yok, Belirsizlik Çok
Her iki taraf da “barış planı” iddiasını resmen doğrulamadı. Beyaz Saray, “hassas diplomatik görüşmelere saygı” gerekçesiyle yorum yapmadı. Ancak Trump, gazetecilere yaptığı açıklamada “her iki tarafın yararına bazı toprak değişimleri” olabileceğini söyledi fakat ayrıntı vermedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, toprak tavizlerini kesin bir dille reddetti. Video mesajında, “Bir karış toprağımızı işgalcilere vermeyiz” dedi. Ukrayna Anayasası’nın referandum olmadan sınır değişikliğini yasakladığını hatırlatan Zelenskiy, kalıcı barışın ancak Ukrayna’nın da sürece dahil olmasıyla mümkün olacağını vurguladı.
Planın İçeriği Ne?
Bloomberg’in iddiasına göre, plan Rusya’ya Donetsk ve Luhansk bölgelerinin tamamının kontrolünü veriyor. Ukrayna ise şu anda elinde tuttuğu geniş alanlardan çekilecek. Karşılığında Rusya, Zaporijya ve Herson’daki saldırılarını durduracak ve bu bölgelerin cephe hattının Rusya tarafında kalan kesimleri de Moskova’ya bırakılacak. Amaç, savaşı “dondurmak” ve kalıcı bir barış anlaşmasının yolunu açmak.
Bu, Rusya için stratejik bir zafer anlamına gelirken, Ukrayna Slovyansk, Kramatorsk ve Kostyantynivka gibi önemli şehirleri kaybederek savunmasız kalabilir. Donetsk’te 2014’ten bu yana inşa edilen güçlü savunma hatları da Rusya’nın eline geçebilir.
Güney Ukrayna Üzerindeki Belirsizlik
Güneydeki Herson ve Zaporijya bölgeleri konusunda farklı iddialar var. Bloomberg, mevcut işgal altındaki kısımların Rusya’ya bırakılacağını söylerken, Wall Street Journal Rusya’nın bu bölgelerin tamamını talep ettiğini yazıyor. Ukrayna’nın ne alacağı ise belirsiz.
WSJ’ye göre plan iki aşamalı: Önce Ukrayna Donetsk’ten çekilecek ve cephe hatları dondurulacak. İkinci aşamada ise Trump ve Putin daha detaylı bir barış anlaşması üzerinde çalışacak, Zelenskiy de ancak bu aşamada sürece dahil edilecek.
Kritik Temaslar ve Diplomasinin Seyri
İddia edilen ilerleme, ABD’nin özel elçisi Steve Witkoff’un Moskova ziyareti sırasında gerçekleşti. Putin’le üç saatlik görüşmenin ardından Washington, Avrupalı müttefiklerini bilgilendirdi; Moskova ise Hindistan, Çin, Güney Afrika, Kazakistan ve Belarus liderleriyle temas kurdu.
NATO Meselesi Masada Değil
Plan kapsamında Ukrayna’nın NATO üyeliği konusu gündeme gelmedi. Zelenskiy güvenlik garantileri istiyor, Putin ise NATO’ya katılımın tamamen reddini talep ediyor. İddiaya göre Putin, Ukrayna veya Avrupa’ya saldırıyı yasaklayan bir yasa çıkarabileceğini söyledi; ancak bu teklifin güvence olarak kabul edilmesi pek olası görülmüyor.
Avrupa’da Şüphecilik ve Karışıklık
Avrupa’da plan konusunda kuşku hakim. Polonya Başbakanı Donald Tusk, “çatışmanın dondurulmasının” yakın olduğuna dair işaretler aldıklarını söyledi. Ancak sürecin netleşmesi için ABD, Ukrayna ve bazı Avrupa ülkelerinin yetkilileri hafta sonu İngiltere’de bir araya gelecek.
Bazı iddialara göre, Putin-Witkoff görüşmesinde yanlış anlaşılmalar yaşandı. Rusya’nın “barışçıl çekilme” ifadesinin Witkoff tarafından farklı yorumlandığı, Moskova’nın aslında sadece “sektörel ateşkesler” (ör. enerji tesislerine saldırıların durdurulması) önerdiği öne sürülüyor. Ancak tüm bu iddialar gibi, bu konuda da resmi bir teyit yok.
