Yemek Kuryelerine Yasal Koruma Geliyor
Avusturya Sosyal Bakanı Korinna Schumann (SPÖ), serbest çalışanlar için yeni koruma ve haklar getiren yasa tasarısını duyurdu. 1 Ocak 2026’dan itibaren yürürlüğe girmesi planlanan düzenleme, işten çıkarma koruması ve toplu sözleşme imkanını içeriyor. Dört haftalık işten çıkarma koruması sağlanacak; ikinci yıldan sonra bu süre altı haftaya çıkacak. Başlangıçta karşılıklı olarak bir ay deneme süresi olacak. Ayrıca, serbest çalışanlar için toplu sözleşmeler ve asgari ücret düzenlemeleri de mümkün olacak. Şimdiye kadar sadece temel sigortalar (emeklilik, sağlık, kaza) bulunan serbest çalışanlara yönelik sosyal haklar genişletiliyor.
Neden Bu Düzenleme Şimdi Gündemde?
Serbest çalışanlar, uzun süredir iş dünyasında tartışma konusu. Düşük sosyal güvence, işverenlerin maliyet avantajı için kadrolu çalışanları serbest çalışana dönüştürmesi ve sıkça kayıt dışı istihdam bu modelin eleştirilen yönleriydi. Özellikle yemek dağıtımında (ör. Lieferando) çalışanlar, işveren baskısıyla kadrodan çıkarılıp serbest çalışan yapılmıştı. Hükümet, bu uygulamalara karşı önlem almak ve serbest çalışanları daha fazla korumak istiyor.
Kimleri Kapsıyor?
Yeni düzenleme yaklaşık 15.000 serbest çalışanı, özellikle yemek dağıtım sektörünü etkiliyor. Yasal koruma yalnızca yeni sözleşmeleri kapsayacak. Toplu sözleşmelerin uygulanması ise sosyal tarafların inisiyatifine bağlı olacak. Yani hemen zorunlu değil, görüşmelerin başlaması gerekecek.
Düzenlemeye Yönelik Tepkiler
Bakanlık ve sendikalar, yeni düzenlemeleri serbest çalışanlar için önemli bir ilerleme olarak görüyor. Artık asgari standartlar, adil sözleşmeler ve iş güvencesi olacak. Ancak bazı platform işçileri ve sendika temsilcileri, düzenlemelerin gecikmiş ve kısmen yetersiz olduğunu savunuyor. Ekonomik çevreler ise toplu sözleşmeye isteksiz. Serbest çalışanların örgütlenme, sendika ve işyeri temsilcisi seçme hakları halen sınırlı. Uzmanlar, şirketlerin maliyet avantajı için işçileri serbest çalışan gibi göstermesinin önlenmesi için kontrollerin artırılması gerektiğini vurguluyor.
Platform Çalışması İçin Ek Yasal Düzenlemeler Gündemde
Hükümet, ayrıca platform işçiliğiyle ilgili yeni bir yasa üzerinde çalışıyor. Özellikle pandemiyle artan platform üzerinden çalışma (ör. yemek dağıtım uygulamaları) ile ilgili AB’nin 2024’te çıkardığı yönetmeliği ulusal mevzuata uyarlamak gerekiyor. Bu yönetmelik, işverenin çalışanlık ilişkisi olmadığını ispat yükümlülüğünü getirecek. Yani artık çalışanlar, belirli koşullarda otomatik olarak kadrolu sayılabilecek.
