Almanca Eğitimi Üzerine Yoğun Tartışma
Avusturya’da çocuklardaki Almanca dil yetersizlikleri üzerine yapılan tartışmalar, eğitim gündeminin en sıcak konularından biri. Eğitim Bakanı Christoph Wiederkehr, “Her çocuk Almanca öğrenmeli” ve “Almanca, topluma giriş biletidir” gibi net ifadeler kullanıyor. 2024 yılı Viyana verilerine göre, ilkokula başlayan öğrencilerin neredeyse yarısı, çoğu Avusturya doğumlu olmasına rağmen, yetersiz Almanca bilgisi nedeniyle normal sınıflara kabul edilmiyor ve “Deutschförderklassen” (Almanca destek sınıfları) adı verilen özel programlara yönlendiriliyor.
1. Erken Çocukluk Döneminde Dil Gelişimi
Hükümet programına eklenen ikinci zorunlu anaokulu yılı, dil yetersizliği yaşayan çocuklar için planlandı. Ancak Viyana örneğinde görüldüğü gibi, bu çocuklar zaten ortalama iki yıl anaokuluna gitmiş durumda. Uzmanlara göre sorun, sadece sürede değil; ailelerin sosyoekonomik durumu, öğretmen-çocuk oranı ve personel kalitesi de kritik. PH Wien Rektörü Barbara Herzog-Punzenberger, çocukların 3 yaşından itibaren kaliteli okul öncesi eğitime başlamasının hem dil hem sosyal gelişime katkı sağlayacağını vurguluyor.
2. Yetersiz ve Tartışmalı Dil Testleri
Okula başlamadan önce, Almancası ikinci dil olan çocuklar Mika-D testi ile değerlendiriliyor. Ancak uzmanlar, testin sadece anlık performansı ölçtüğünü, çocukları strese soktuğunu ve uzmanlar tarafından yapılmadığını belirtiyor. Eğitimci Susanne Schwab, “Test başarısızlığı, çocuğun derse katılamayacağı anlamına gelmez” diyerek, mevcut sistemin eksikliklerini dile getiriyor. Schwab, “seleksiyon” odaklı test yerine destek odaklı bir değerlendirme öneriyor.
3. Öğretmen Niteliği ve Destek Sorunu
İki yıl anaokuluna gitmiş olsalar bile birçok çocuk, ilkokulda Almanca öğrenmekte zorlanıyor. Destek sınıflarında çoğunlukla deneyimsiz öğretmenlerin görev yapması, verimi düşürüyor. Herzog-Punzenberger, bu sınıfların heterojen yapısına uygun eğitim becerilerinin eksikliğine dikkat çekiyor. 2025 sonbaharından itibaren, öğretmen yetiştirme programlarında “Almanca ikinci dil olarak” ve “dil eğitimi” dersleri zorunlu olacak.
4. Çok Dilliliğin Değeri
Prof. İnci Dirim, Avusturya eğitim sisteminin hâlâ tek dillilik normu üzerine kurulu olduğunu belirtiyor. Oysa Viyana’da çok dilli çocuklar, tek dilli çocuklardan fazla. İsveç’te hem birinci hem ikinci dil eşit değerde öğretiliyor. Hamburg’da ise 1999’dan beri bilingual ilkokul sınıfları mevcut ve araştırmalar, bu modelin hem iki dilde hem de akademik başarıda olumlu sonuçlar verdiğini gösteriyor. Dirim’e göre, Avusturya’nın da işleyen çok dilli eğitim modellerine yönelmesi gerekiyor.
