ABD’de HIV’e Karşı 6 Aylık İğneye Onay Verildi
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), HIV enfeksiyonuna karşı yüksek koruma sağlayan yeni bir iğne olan Lenacapavir’e onay verdi. Gilead adlı ilaç firması tarafından geliştirilen bu HIV önleme yöntemi, yılda yalnızca iki kez uygulanıyor ve %99,9 oranında koruma sağladığı belirtiliyor. İlacın Avrupa Birliği’nde ne zaman onay alacağı ise şu an belirsizliğini koruyor.
Yılda Sadece İki Enjeksiyon Yeterli
FDA, Gilead firmasının geliştirdiği Lenacapavir adlı ilaç için 12 Haziran Çarşamba günü kullanım izni verdi. Gilead’in açıklamasına göre, Lenacapavir yalnızca yılda iki kez uygulanıyor ve HIV’e karşı %99,9 oranında koruma sağlıyor.
Bu özelliğiyle diğer HIV önleyici tedavilere kıyasla çok daha uzun etkili olan ilaç, kullanıcıya büyük kolaylık sunuyor. Ancak enjeksiyon bölgesinde hassasiyet, baş ağrısı ve mide bulantısı gibi bazı yan etkiler gözlemlenebiliyor.
Aşı Etkisine Yakın Koruma
Gilead CEO’su Daniel O’Day, bu gelişmeyi “HIV’e karşı onlarca yıldır süren mücadelede tarihi bir gün” olarak tanımladı. Gilead, ilacın etkinliğini test etmek için toplamda 4.000’den fazla kişinin katıldığı iki büyük klinik araştırma yürüttü. Sadece iki kişide enfeksiyon görüldü. Bu sonuç, Lenacapavir’in koruyuculuğunun aşılarla kıyaslanabilir düzeyde olduğunu gösteriyor.
Fiyat Yüksek, Üretim Maliyeti Düşük
Şu an için Lenacapavir’in yıllık maliyeti kişi başı yaklaşık 28.000 Dolar (yaklaşık 24.000 Euro). Ancak uzmanlara göre, ilacın üretim maliyeti sadece 40 Dolar civarında. Bu durum, ilacın küresel erişilebilirliği konusunda eleştirileri de beraberinde getiriyor.
Avrupa Onayı Bekleniyor
Lenacapavir, halihazırda HIV tedavisinde kullanılmakta. Bu ilaç özellikle başka tedavilere karşı direnç geliştirmiş olan uzun süreli HIV taşıyıcılarına veriliyor. Fakat HIV önleme amaçlı kullanımı için Avrupa’daki resmi onay süreci henüz tamamlanmış değil.
Düşük Gelirli Ülkeler İçin Üretim Anlaşmaları
Ekim 2024’te Gilead, Lenacapavir’in jenerik versiyonunu üretmeleri için altı farklı jenerik ilaç üreticisiyle lisans anlaşmaları imzaladı. Bu sayede ilacın düşük gelirli ülkelerde daha ucuz bir biçimde üretilebilmesi ve dağıtımı amaçlanıyor.
Ancak eleştirmenler, milyonlarca HIV taşıyıcısının yaşadığı bazı ülkelerde bu düşük maliyetli versiyonun yakın gelecekte erişilebilir olmayacağına dikkat çekiyor. HIV ile mücadelede bu yeni adım umut verse de, ilaca küresel ölçekte adil erişim hala bir sorun olarak önümüzde duruyor.
