Trump’ın Büyük İran Çıkmazı: Ortadoğu’da Geri Adım
Ortadoğu’daki gerilim son günlerde ciddi şekilde tırmandı. ABD Başkanı Donald Trump, başlangıçta İran ve İsrail arasındaki çatışmaya doğrudan müdahale edebileceği izlenimi verdi. Ancak şimdi tablo tamamen değişmiş durumda. Ne oldu?
Trump, kendini güçlü bir lider olarak göstermeyi sever. Zayıf görünmeyi asla istemez. Ancak tutarsız tavırları, diğer dünya liderleri tarafından sıklıkla istismar ediliyor.
Daha önce Ukrayna’daki savaşta da benzer bir zafiyet yaşayan Trump, şimdi Ortadoğu’da benzer bir sorunla karşı karşıya. Çünkü Trump aslında çatışmalardan kaçınmak istiyor. Oysa göreve başlarken amacı bu çatışmaları sona erdirmekti. Ancak onun yönetiminde ABD, bu savaşların içine daha da sürüklendi.
Bu durum özellikle Trump’ın seçmen tabanında hoş karşılanmıyor. Yurtdışında ölen Amerikan askerleri, MAGA hareketinde destek kaybına neden oluyor. Trump bunu daha önce hissetmişti. Bu nedenle, İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney’e bir yandan ölüm tehdidi savururken, diğer yandan ABD’nin savaşa girişini “iki hafta” ertelediğini duyurdu. Trump’a göre artık “müzakere şansı önemli ölçüde arttı”.
İsyan ve Geri Adım
Bu U dönüşünün arkasında, Trump’ın destekçileri arasındaki küçük çaplı bir isyan yer alıyor. Eski başdanışmanı Steve Bannon ve sağcı yorumcu Tucker Carlson gibi isimler, ABD’nin İran-İsrail savaşına müdahalesine açıkça karşı çıktı. Hatta Carlson ile Trump arasında sert bir tartışma yaşandı.
Trump, Destekçilerini Yeniden Kazanmaya Çalışıyor
Aşırı sağcı Bannon, ABD sağında oldukça etkili bir siyasi stratejist olarak kabul ediliyor. Özellikle “The War Room” adlı podcast programıyla dikkat çekiyor. Trump’ın 2016’daki başkanlık kampanyasında da önemli bir rol oynamıştı.
Trump, 2016 ve 2024 seçimlerinde, ABD’yi Ortadoğu’daki “sonsuz savaşlardan” çıkarma vaadiyle oy toplamıştı. Bu nedenle Beyaz Saray’dan yapılan son açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “Başkan Trump’a güvenin. Onun inanılmaz içgüdüleri var.” Bu açıklama, artan eleştiriler üzerine Trump’ın sözcüsü Karoline Leavitt tarafından yapıldı.
İsrail’in Hayal Kırıklığı
Trump’ın iki haftalık erteleme kararı, İsrail yönetimi tarafından hoş karşılanmadı. “Times of Israel” gazetesine konuşan bir İsrailli yetkili, Trump’ın kararını açıklamadan önce ABD’nin en geç iki gün içinde müdahale kararı almasını beklediklerini ifade etti. Kimse ABD’yi zorlamıyor olsa da, İsrail ABD’nin yanında olmasını istiyor.
Çünkü İsrail için bu mesele, büyük ölçüde kaynaklara dayanıyor. Derin yeraltında bulunan İran’daki nükleer tesis Fordo’ya hava saldırısı düzenlemek için yalnızca ABD’nin sahip olduğu bombalar ve yer altı sığınak delici silahlar yeterli.
Trump’ın Süre Stratejisi Daha Önce de Başarısız Oldu
Trump’ın bu süre oyunuyla neyi amaçladığı yine belirsiz. Daha önce de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e Ukrayna’daki saldırganlığı azaltması için “iki hafta” süre vermişti – hem de birkaç kez. Ancak bu süre tehditleri hiçbir sonuç vermemişti. Nitekim Putin, geçtiğimiz günlerde St. Petersburg’daki ekonomi forumunda “tüm Ukrayna bizimdir” açıklamasını yaptı.
Trump Müdahale Öncesi Emin Olmak İstiyor
“Axios” haber sitesine göre, Trump şu an Ortadoğu’da ABD’nin gerçekten müdahale etmesi gerekip gerekmediğinden emin olmak istiyor. ABD yönetimi içinde de İsrail’in “İran atom bombası üretiyor” iddiasını desteklemeyenler var.
Örneğin istihbarat koordinatörü Tulsi Gabbard, İsrail’e eleştirel yaklaşan bir yetkili olarak biliniyor. Mart ayı sonunda Senato’daki gizli servis komitesinde yaptığı açıklamada, İran’ın şu anda nükleer bomba üretmediğini belirtmişti.
Trump Gerçek Bir Son İstiyor
Trump ise bu açıklamayı dikkate almadığını belirterek, İran’ın “bir atom bombasına sahip olmaya çok yaklaştığını” düşündüğünü ifade etti. “New York Post” gazetesine göre, Trump defalarca kendi hükümeti içindeki yetkililer tarafından uyarıldı: İran’a yönelik bir saldırı, Irak ve Suriye’deki gibi uzun süreli bir istikrarsızlığa yol açabilir.
Öte yandan bazı çevreler, Trump’ın bu geri adımını askeri bir taktik olarak değerlendiriyor. Belki de İran’ı gevşetip ani bir saldırı için hazırlık yapıyor. Ancak net olan şu: Trump, İran’ın nükleer programını gerçekten sona erdirmek istiyor. Sözcüsüne göre ise, “Eğer diplomasi için bir fırsat varsa, Başkan bunu mutlaka değerlendirecek. Ama gerektiğinde gücünü göstermekten de çekinmeyecek.”
