58. yaş gününden sadece birkaç gün sonra, geçtiğimiz yıl aldığı Saharov Ödülü’nün ardından María Corina Machado’ya bu kez dünyanın en prestijli ödüllerinden biri olan Nobel Barış Ödülü verildi. Norveç Nobel Komitesi Başkanı Jørgen Watne Frydnes, ödülün “büyüyen karanlıkta demokrasinin ateşini canlı tutan cesur ve kararlı bir barış savunucusuna” verildiğini açıkladı.
Machado, yirmi yılı aşkın süredir Venezuela’da demokrasi, özgürlük ve vatandaş katılımı için mücadele ediyor. Bu uzun yolculuk, zamanla onu ülkenin otoriter lideri Nicolás Maduro ile doğrudan bir çatışmanın içine sürükledi.
Siyasete Uzanan Dönüm Noktası
Zengin bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Machado’nun babası başarılı bir çelik üreticisiydi, annesi ise psikologdu. Genç María Corina’nın yolunun iş dünyasına yönelmesi bekleniyordu. Ancak başkent Caracas’taki üniversite yıllarında ülkenin yoksul halkıyla temas etmesi, onun hayat yönünü değiştirdi.
Machado, düşük gelirli ailelerin çocuklarına ders vererek gönüllü çalışmalarda bulundu. 2002 yılında, seçimlerde halkın daha aktif rol almasını sağlamak amacıyla Súmate adlı bir sivil toplum örgütünü kurdu. Bu örgüt, Hugo Chávez döneminde düşen seçim katılım oranlarını artırmayı hedefliyordu.
Tehditler ve Aile Endişesi
Birkaç yıl sonra aktif siyasete giren Machado, muhalefet milletvekili olarak kongreye seçildi. Elle dergisine verdiği bir röportajda, ilk kez bu dönemde korku hissettiğini söyledi. Hükümetin yolsuzluklarını eleştirdiği bir konuşma sırasında, “Kızım şu anda nerede?” diye düşünmüş, siyasi duruşunun ailesine zarar verebileceğinden endişe etmişti.
Bu nedenle kızı Ana Corina Sosa’yı yurtdışına gönderdi. Bugün kızı ve iki oğlu, ABD’de annelerinin mücadelesini desteklemeye devam ediyor.
Siyasi Yasaklar ve Baskılar
2013’te Hugo Chávez’in ölümünün ardından Nicolás Maduro iktidara geldiğinde, Machado Venezuela muhalefetinin önde gelen isimlerinden biri haline geldi. Mecliste fiziksel saldırıya uğradı, görevinden alındı ve 2014’te hükümete karşı “komplo kurmakla” suçlandı. Bu iddia, Maduro’ya yönelik sözde suikast planıyla ilişkilendirildi.
Machado hiçbir zaman devlet başkanlığı seçimlerine aday olamadı. Önce muhalefet ön seçimlerinde kaybetti, ardından seçimlere katılma hakkı tamamen elinden alındı. Ülkede bağımsız yargı mekanizması olmadığı için kararlar doğrudan iktidarın kontrolündeki mahkemelerce onaylandı.
Uluslararası Destek ve Zorunlu Gizlenme
Geçtiğimiz yıl muhalefet, Machado’nun desteklediği eski diplomat Edmundo González Urrutia’yı aday gösterdi. Seçim sonuçlarına göre González yüzde 67 oyla kazandı, ancak Maduro iktidardan inmedi. González İspanya’ya sığınırken, Batı dünyası da muhalefetin galibiyetini tanıdı.
Venezuelalı muhalifler, İspanya’daki aşırı sağcı Vox Partisi ile yakın temaslar kurdu. Machado, Vox’un düzenlediği toplantılara uzaktan katılarak uluslararası dayanışma mesajları verdi. Maduro’nun geçtiğimiz yılki yemin töreninden bu yana ise gizlenmek zorunda kaldı ve can güvenliğinden endişe ettiğini açıkladı. Aralık ayında Oslo’da yapılacak Nobel töreninde de muhtemelen koltuğu boş kalacak.
Trump’ın Beklentisi Boşa Çıktı
Machado’nun ödüllendirilmesiyle birlikte, bu yılın kaybedeninin kim olduğu da netleşti: Donald Trump. Eski ABD Başkanı kendisini Nobel Barış Ödülü için aday olarak görüyordu. Ancak ödülün uluslararası kardeşliği teşvik etme amacına uygun olarak Trump’ın agresif ticaret politikaları ve USAID kalkınma ajansını kapatma kararları bu beklentiyi boşa çıkardı.
Norveç medyasında, Trump’ın öfkesinin yeni ekonomik yaptırımlara dönüşebileceği yönünde spekülasyonlar yer aldı. Ancak Nobel Komitesi’nin tercihi, Venezuela halkının özgürlük mücadelesine ve María Corina Machado’nun cesaretine verilmiş güçlü bir mesaj olarak tarihe geçti.
