2014’te yok olma tehlikesi altındaki tür sayısı 77 iken, bu yıl 172’ye yükseldi. Yaşam alanı kaybı ve tarım nedeniyle her beş bombus (yaban yaban arısı) türünden biri de risk altında.
Avrupa’da giderek daha fazla yaban arıları tehdit altında. Avrupa Kırmızı Listesi’nde yaklaşık 100 yaban arısı türü, Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN)’nin Abu Dabi’deki kongresi kapsamında bildirildiği üzere, yeni şekilde “tehdit altında”, “tehlikede” ya da “kritik tehlikede” sınıflarına dahil edildi. 2014’te bu sayı 77 idi; bugün ise 172. Böylece incelenen yaban arılarının yaklaşık %10’u bu üç kategoriye yerleştirildi. IUCN’ye göre Avrupa’da toplam 2.159 bilinen yaban arısı türü bulunuyor; bunların 1.928’i şu an değerlendirilmiş durumda.
Kelebeklerde ise Avrupa’da “tehdit altında/tehlikede/kritik tehlikede” kategorilerine giren türlerin sayısı on yıl içinde %76 arttı. İncelenen 442 türün 65’i artık bu kategorilerde. Yalnızca Madeira Adası’nda görülen Madeira beyaz kelebeği (Pieris wollastoni) ise, on yıllardır gözlemlenemediği için artık resmen yok olmuş kabul ediliyor.
Tozlayıcı olmadan meyve-sebze olmaz
IUCN, tozlayıcıların sağlık, gıda sistemleri ve ekonomi için hayati olduğunu; meyve ve sebze üretimini mümkün kıldığını vurguluyor. Avrupa’daki her beş kültür bitkisi ve yabani çiçek türünden dördü, böceklerle gerçekleşen tozlaşmaya bağımlı. Avrupa yaban arıları ve kelebekler için en büyük sorun yaşam alanı kaybı: Mümkün olduğunca doğal bırakılmış, çiçekçe zengin çayırlar gerekiyor.
IUCN’ye göre gübre kaynaklı azot birikimleri ile herbisitler dahil yaygın pestisit kullanımı, çiçek çeşitliliğini azaltarak birçok tozlayıcı üzerinde olumsuz etki yaratıyor. Bu eğilim, yaban arılarının ve kelebeklerin geri çekilmesini hızlandırıyor.
Bombuslarda endişe
Bombuslar (yaban arılarının bir grubu) içinde incelenen türlerin %20’si artık tehdit altında, tehlikede ya da kritik tehlikede. Bu durum, IUCN’nin sekiz basamaklı değerlendirme ölçeğinde 3, 4 ve 5. basamaklara karşılık geliyor. En alttaki basamakta “veri yetersiz” bulunurken, üst basamaklar “asgari endişe”den “soy tükenmiş”e kadar uzanıyor. Bombuslarda 15 tür etkilenmiş durumda; bu türler bezelye, fasulye, yer fıstığı ve yonca gibi bitkilerin tozlaşmasında rol oynuyor.
IUCN, hükümetleri acil koruma önlemleri almaya ve popülasyonların yeniden iyileştirilmesi için çalışmaları hızlandırmaya çağırıyor.
