Avusturya’da okullarda uygulanacak başörtüsü yasağı, 2026 yılındaki yarıyıl tatili sonrası bilgilendirme süreci ile başlayacak. Yaptırımlar ise yalnızca 2026/27 eğitim öğretim yılında yürürlüğe girecek. Hükümet tarafından hazırlanan yeni yasa tasarısı Bakanlar Kurulu’nda kabul edildi ve Aralık ayında parlamentonun gündemine gelecek. Önceki tasarıdan farklı olarak yasak, sekizinci sınıfa kadar değil, 14 yaşın tamamlanmasına kadar uygulanacak.
Aile ve entegrasyon biriminden yapılan açıklamada, tasarının anayasaya uygunluğunu güçlendirmek için görüş bildiren kurumların önerilerinin dikkatle işlendiği belirtildi. Yeni düzenleme kapsamında, cezai süreç başlamadan önce iki aşamalı bir model uygulanacak. İlk aşamada okullar, aileler ve çocuklar bilgilendirilecek; gerekli durumlarda bireysel koşullar değerlendirilecek. Özellikle baskı, tehdit veya geleneksel zorlamalarla karşılaşan öğrenciler için erken müdahale planlanıyor. 2026 Eylül’ü itibarıyla ise yaptırım hükümleri geçerli olacak.
Cezai Süreç ve Uygulanacak Yaptırımlar
Bir öğrenci okula başörtüsü ile geldiğinde ilk olarak okul yönetimi öğrenci ve velilerle görüşme yapmak zorunda olacak. Tekrar eden ihlallerde, bu kez öğrenci ve ailesi eğitim otoritesi tarafından zorunlu bir görüşmeye çağrılacak. İhlalin devamı halinde çocuk ve gençlik hizmetleri devreye girecek. En uç durumda velilere 150 ila 800 Euro arasında para cezası veya iki haftaya kadar kısa süreli hapis cezası verilebilecek. İlk taslakta ceza üst sınırı 1.000 Euro’ydu.
Ayrıca, öğrencinin okul terk etme riski olduğunda ailelerin ‘gelecek perspektifi’ görüşmesine katılmayı reddetmesi de yaptırıma neden olabilecek.
Yasa Kapsamında Başörtüsünün Tanımı
Yasa taslağına göre yasak; “başın İslami geleneklere göre örtülmesini sağlayan” örtüleri kapsıyor. Bu tanım, Hijab’dan Burka’ya kadar tüm geleneksel başörtüsü türlerini içeriyor. İlk taslakta yasak yalnızca “namus kültürü kaynaklı örtünme” olarak tanımlanmıştı; ancak bu ifade, dini nedenlerle takılan örtüleri kapsamayabileceği gerekçesiyle değiştirildi.
Uygulama Alanı Yalnızca Okul Binası
Yasa hem devlet hem özel okulları kapsıyor. Yeni hükümet metninde, yasağın “okul bağlamında” değil, yalnızca okul binası içinde geçerli olacağı açık şekilde belirtildi. Yani kayak kursu, okul etkinliği veya dış mekânda yapılan eğitim aktiviteleri yasak kapsamına girmiyor. Uygulamanın sorumluluğu velilere ait olacak. Yapılan açıklamada “Avusturya’da her kız çocuğunun görünür, özgür ve kendi iradesiyle büyümesi gerektiği” vurgulandı.
Önceki Yasa ve Mevcut Eleştiriler
2019’da kabul edilen ilk çocuk başörtüsü yasağı, 2020 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmişti. Yeni yasa için de çeşitli kurumlar eleştirilerini sürdürüyor. Sivil toplum kuruluşları ve hukuk çevreleri düzenlemenin yine anayasal riskler taşıdığını belirtiyor. Hukuk uzmanları, temel haklara ilişkin kaygıların önceki iptal edilen yasadakiyle aynı olduğunu, mevcut düzenlemenin gerekçelerinin ise “ampirik olarak desteklenmediğini” ifade ediyor.
