İran’da ABD ile Atom Anlaşması Görüşmelerine Artan Şüphe
Odak kelime: İran nükleer anlaşması
İran ile ABD arasındaki nükleer anlaşma görüşmeleri belirsizliğini korurken, İran’ın dini lideri Ali Hamaney, salı günü yaptığı bir konuşmada bu sürecin geleceğine dair karamsar bir tablo çizdi. Yabancı temsilcilerin de hazır bulunduğu konuşmasında Hamaney, “Ne olacağını bilmiyorum” diyerek, görüşmelere yönelik kuşkularını dile getirdi.
ABD’nin Taleplerine Sert Tepki
Hamaney, ABD’nin İran’dan uranyum zenginleştirmesini tamamen durdurmasını istemesini sert bir dille eleştirdi. Bu talep, ABD’nin Orta Doğu özel temsilcisi Steve Witkoff ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından daha önce defalarca dile getirilmişti. Hamaney ise bu konuda şöyle konuştu: “Amerikalılar boş laf etmesin. İran, uranyum zenginleştirme konusunda kimsenin talimatını beklemez.” Witkoff daha önce, İran’ın uranyumu en fazla yüzde 3,7 oranında zenginleştirmesine razı olunabileceğini söylemişti.
Mali Piyasalarda Çalkantı
Hamaney’in bu açıklamaları, İran mali piyasalarında hızlı bir etki yarattı. Son günlerde yükselişe geçen ülke para birimi değer kaybetti. Tahran borsası da olumsuz tepki verdi. Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Hamaney’in konuşmasının ardından bir gazetecinin sorusuna esprili bir yanıt verdi: “Şu anda daha çok laf savaşı yaşanıyor.”
İran’ın eski dışişleri bakanı ve şu an Hamaney’in dış politika danışmanı olan Ali Ekber Velayeti ise bir röportajda, “Trump yönetimi kafa karışıklığı içinde” yorumunu yaptı. Hamaney’in konuşması, İran halkında hayal kırıklığı yarattı. Zira kamuoyunda görüşmelerin başarılı olacağı yönünde büyük bir umut vardı. Bu nedenle sosyal medyada geniş çaplı eleştiriler başladı.
Medya Sansürü
Bu gelişmelerin ardından, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi, tüm medya kuruluşlarına ABD ile yapılan nükleer görüşmelere dair yabancı kaynaklı haber, analiz ve çevirilerin yayımlanmasını yasakladı. Bu yasağın, ulusal çıkarlara aykırı olduğu gerekçesiyle getirildiği açıklandı.
İran İslam Cumhuriyeti tarihinde, bu tür bir medya kısıtlamasına en son sekiz yıl süren Irak savaşı sırasında başvurulmuştu.
Uranyum Zenginleştirmeyi Bırakmamakta Kararlılar
Görüşmeleri zorlaştıran temel noktalardan biri, İran’ın uranyum zenginleştirmeyi tamamen bırakmayı kesin bir dille reddetmesi. İran, uranyum zenginleştirmeyi yalnızca yasal bir hakkı olarak görmüyor; aynı zamanda, yıllardır bu alana milyarlarca dolar yatırım yaptığı için önemli bir baskı aracı olarak kullanıyor.
Kırmızı Çizgi
İran’da hem hükümet hem muhalefet, uranyum zenginleştirmeden tamamen vazgeçmenin kırmızı çizgi olduğu konusunda hemfikir. ABD’nin “maksimum talepleri” göz önüne alındığında, nükleer müzakerelerin geleceği büyük zorluklarla karşı karşıya gibi görünüyor. Ancak Dışişleri Bakan Yardımcısı Arakçi, görüşmelerin tamamen sona ermediğini ve hâlâ bazı istişarelerin sürdüğünü belirtti.
Trump’a Karşı Tepkiler Artıyor
Bu arada Suudi Arabistan’da konuşan ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a yönelik sert sözleri, İran hükümeti içinde tepkilere yol açtı. Trump, “Cidde ve Dubai’de dünyanın en yüksek gökdelenlerini inşa ederken, Tahran’ın 1979’dan kalma sembolleri yıkılıyor” ifadelerini kullandı.
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Trump’ın bu sözlerine şu şekilde yanıt verdi: “Bu dünyanın usta hırsızları, bizleri hırsızlıkla suçluyor.” Kayhan gazetesi, ABD’den gelecek herhangi bir tehdit durumunda, petrol ihracatı açısından hayati önem taşıyan Hürmüz Boğazı’nın kapatılabileceği tehdidinde bulundu. Devrim Muhafızları’na yakınlığıyla bilinen Javan gazetesi de benzer tehditler yayımladı.
Umutlar Susturuldu
Hamaney’in konuşmasından birkaç gün önce, bazı bağımsız gazeteler İran’ın nükleer sorununa çözüm bulunabileceğine dair umutlarını dile getirmişti. Ancak şimdi İran’da tüm medya, yalnızca resmi makamların açıklamalarıyla yetinmek zorunda. Her türlü bağımsız analiz ve yorum yasaklandı.
